E-likit? Aromalar ve Nikotin Değerleri ve Enjektör Vörsıs İğneli Dolum Şişesi

Tek kullanımlık ya da katı kartuşlu e-sigaralar hariç, bütün e-sigaralar e-likit (e-liquid veya e-juice) kullanır. Yani büyük ihtimalle çokça haşırneşir olacağınız bir maddedir, e-likit; dokusu yağlı ve biraz yoğun bir sıvıdır. Wikipedia'nın söylediğine göre içeriği tadına, nikotin seviyesine göre değişebilse de bütün e-likitler 3 öğeden oluşuyor: (1) propilen glikol bazı, (2)su ve (3) muhtelif tatlandırıclar. Propilen glikol denen ve organik bir çözelti olduğu söylenen maddenin, zehirli bir madde olarak tarif edilmese de, kısa sürede yüksek miktarda alındığında zehirlenmeye sebep olduğu söylenmekte ancak bir kilogram içinde bir gramdan fazla tüketerek zehirlenme düzeyine ulaşmanın neredeyse imkânsız olduğu da eklenmekte, sadece su bazlı boya ve su bazlı temizlik malzemelerinin buharına maruz kalan çocuklarda astım vb solunum yolları bozuklukları görülmüş. Bu eşiğin altında kalan uzun süreli kullanımda da zehir etkisi görülmediği için bir gıda ek maddesi olarak da onaylanmış. Kanserojen ya da genotoksik (kişinin genetik yapısına zarar verici) bir özelliği bulunmadığı söyleniyor. Kısaca: tüttürün ama damardan almayın ya da içmeyin! Tabi bir de unutmayın: e-sigaranın en büyük zararı, zararsız olduğunun düşünülmesi. Günün birinde e-sigaranın, ne kalıcı ne de geçici, hiçbir zararının olmadığı da anlaşılabilir ve ben belki de paranoyak herifin tekiyim. Olabilir, neden olmasın? Bir de şöyle düşünün: nikotin bağımlısısınız ve her gün düzenli olarak nikotin tüketiyorsunuz ama nikotin aldığınız sigaranın zararlı olduğunu da biliyorsunuz. Sigarayı bırakıp e-sigaraya geçiyorsunuz; tamamen zararsız, herhangi bir zararı görülmemiş bir nikotin alma yöntemi. Bu değişim nikotin alımını kısıtlayıcı bir engel (sigara söz konusu olduğunda, sigaranın sağlığınıza verdiği zarar) bırakmıyor. İnsan farkında olmadan daha rahat nikotin tüketmeye başlıyor ve kişiyi tatmin eden eşik nikotin değeri yükselmeye başlıyor. Bağımlılık, neye olursa olsun, hastalıktır. Bu hastalığı kabul etmiş olmanız ya da memnuniyet duymanız, bir hastalık olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. E-sigara tamamen zararsız olsa bile tükettiğiniz nikotin miktarını kontrol etmeniz yaşam kaliteniz açısından önemlidir.

Türkiye'de nikotin değerleri 0, 11, 16 ve 24 miligram şeklinde değişiyor. 8 ve 18 miligram olanlar da var ama bizde yok. Nikotin değerini değiştirmek için yurdum dağıtıcıları 0mg likitlerle diğerlerini karıştırmayı tavsiye ediyorlar. Ben hiç denemedim. Şişe boyutları ise 10 ve 30 mililitre; tahmin edebileceğiniz gibi bizde olmayan boyutlar da mevcut, örneğin: 20, 50 ve 75 mililitrelik şişeler. Camel, Marlboro, puro, mentollü ya da "genel" tütün aromalarının yanı sıra; elma, çilek, vanilya, fındık vs aromalı çeşitleri de mevcut. Kimi okuyucunun aklından geçmiş olabilecek bir hakikati de eklemek isterim: hangi marka olursa olsun hepsinin geldiği yer, Çin! Türkiye'de bazı dağıtıcılar ellerindeki e-likitlerin İtalya vb Avrupa ülkelerinden geldiğini iddia edebilirler. Yemeyiniz! O Avrupa ülkelerindeki üreticiler(!) e-likitlerini OEM (yani markasız) olarak Çin'den satın almaktalar. Aslında Çin'de, Çinli bir eczacı tarafından icat edilmiş birşeyin, Çin'den geliyor olması çok da rahatsız edici değil. Çin yemeği yemek için illâ başka bir ülkeye gidecekseniz Çin dururken neden İtalya'ya ya da Almanya'ya gidesiniz?

Aromalardan Marlboro ve "genel" tütün aromalarını bok gibi bulduğumu söyleyebilirim. Çilek aroması çok güzel, hoş da bir kokusu var ve elma aroması da nargileyi andırıyor. Ancak sizin için doğru olan aromayı ancak deneyerek bulabilirsiniz. Önce 10 mililitrelik şişelerden başlayın ve markalara çok takılmayın. Aromalar hariç hemen hepsinde aynı maddeler var ve üretildikleri yer aynı. Aromanızı belirledikten sonra 30ml stoklamaya başlayabilirsiniz. Ancak aromadan daha önemli olanı, nikotin değerini doğru seçmek. Türkiye'de (bildiğim kadarıyla) 24mg nikotin değeri olan tek marka DeKang. JoyTech marka e-likitlerde en yüksek nikotin değeri 16mg. Ben şöyle bir hesap yapmıştım: e-sigaraya başlamadan önce günde iki paket kadar sigara içiyordum; sigara paketinin üzerinde her sigaranın içinde ne kadar nikotin olduğunu gösteren sayıyı 40'la çarparak günlük nikotin tüketimimi buldum. Böylece günde tam 24 miligram nikotin tükettiğimi hesap ettim. Tabi halt etmişim o ayrı. Benim tavsiyem orta değerde bir 10ml şişeyle başlamanız yönünde olacaktır (11-16mg gibi) ve bu şişeleri ne kadar zamanda tükettiğinize bakın. bir anda en yüksek değerden başlamak, keyif almak yerine şüpheye düşmenizi ve normal sigaraya dönmek istemenizi sağlayabilir. Bir de, dağıtıcıların (Türkiye'de bu meredi satanların) söylediklerine pek inanmayın. Size 10ml'lik şişenin 10 paket sigaraya denk geldiğini, günde 1ml'nin yeterli olacağını ve sigaraya dönmek istemeyeceğinizi söyleyebilirler. Yurdum tüccarı satış yapmak için ağzına geleni söyler ama çoğu zaman ne sattığının bile farkında değildir. İlk başlarda biraz hüsran, biraz hayal kırıklığı doğaldır. 10ml şişeyi üç dört günde bitirdiğinizde "eyvahlar olsun ben ne yaptım?!" diye paniğe kapılmayın. Aromanızı ve nikotin değerinizi belirlerken normalden fazla tüketebilirsiniz ve tıpkı e-likitinizi seçerken yaptığınız gibi kullanım düzeninizi de keşfetmeniz, deneyerek bulmanız gerek. Zamanla bir düzene oturacaktır. Benim yaptığım hesap hatasının sebebi sigara paketinin üzerinde yazan nikotin değerinin yanlış olması ya da e-likitteki nikotin değerinin yanlış olması vs ile ilgili değildi. Sonradan düşündüm, aslında günde iki paket sigara içmiyordum. İçtiğimden fazlası, bilgisayar başındayken ya da ders çalışırken kendi kendine yanıp bitiyordu. Yani günde yaklaşık 10 sigara içiyorsam 30 sigarayı boşuna harcıyordum. (Evet, ben salağım)

Son olarak: tankı, clearomizeri ya da cartomizeri doldururken enjektör mü kullanmalı iğneli dolum şişesi mi kullanmalı? Öncelikle dolum konusunda ikisinin birbirinden beter olduğu gerçeğiyle barışmak zorundayız. Küçük bir uyarı: enjektör kullanacaksanız ucunu mutlaka kütleştirin. Takı tasarım alet edevatları vardır ya, hani zincir bükmek ya da tel kesmek için, onlardan biriyle sivri ucu kesin ve enjektörü yaklaşık doksan derece çevirip biraz sıkarak (kestikten sonra uç büzülecektir) açın. Bu konuda da ben söyleyeceğimi söyleyeyim siz kafanıza göre takılın. Enjektörle e-likit çekmek ve doğru miktarda likit çekmek deveye, bırakın hendek atlamayı, artistik jimnastik yaptırmak kadar zor. Çünkü develerin jimnastik yeteneği hiç yok. Bir de e-likitin biraz yoğun olduğunu su kadar kolay çekilmediğini hatırlayalım. Ancak clearomizer kullanıyorsanız temizliğini yaparken içine sıcak su püskürtmekte ve çekmekte (küt uçlu) enjektör kullanmak en iyisi. Dolumda kullanım kolaylığı açısından iğneli dolum şişesi daha avantajlı. Ancak iğneli dolum şişesi de mümkün olan her yanından likit akıtıyor ve "iğne" kısmı ikide bir yerinden oynuyor, içeri kaçıyor ya da yerinden çıkıyor. Belki de asıl sorun benim dolma parmaklarım ve/veya öküzlüğümdür, kim bilir? Ben şu an cartomizer kullandığım için ne enjektör ne iğneli dolum şişesi kullanıyorum, rahatım! Kullandığınız atomizer tipi ve modeline göre her ikisini de kullanmanız gerekebilir ya da ikisinide kullanmazsınız. Tank sistemde silikon kapak kullanıyorsanız ikisine de gerek yok, clearomizer için temizlikte enjektör, dolumda iğneli şişeyi kullanmanız gerekebilir ya da sadece enjektörü kullanabilirsiniz. Cartomizer bu açıdan en rahatıdır, damlalığa bile gerek duymazsınız.

Bu yayınlık da bu kadar.

Wickiniz ıslak, atomizeriniz kuru olsun :)

E-sigara Türleri, Sigarayı Bırakmak(?), E-sigaranın Sağlıklılığı(?)

E-sigara deyince birçok kişinin aklına şekli sigaraya benzeyen bir tür elektrikli, pilli cihaz geliyor. Gerçi "e-sigara" deyince birçok kişi önce, soru sorar bir yüz ifadesiyle "hö?" diyor ama neyse... Piyasaya ilk çıkan e-sigaralar aslında sigarayı andıran tek kullanımlık ya da katı kartuşları olan cihazlarmış. İlk olarak Herbert A. Gilbert isimli (evet ilginç bir adı var) bir şahıs tarafından 1963 yılında patenti alınmış. Ancak wikipedia'nın söylediği kadarıyla o dönemde tütünün ne kadar zararlı olduğu bilinmediğinden (dolayısıyla yaygın olarak fosur fosur tüketildiğinden) ürün pek ilgi görmemiş. Güncel e-sigaralar ise Çinli bir eczacı olan Hon Lik tarafından 2003 yılında icat edilmişler ve iki yıl sonra ihracatına başlanmış. Günümüzde envai çeşit e-sigara, yedek parça ve e-likit Çin'den Dünya'nın geri kalanına (çoğunlukla markasız/OEM olarak) dağılmakta (ve markalı hâlleri kazık fıyata satılmakta). Bilindiği kadarıyla Dünya e-sigara pazarının en az yüzde doksanı (%90) Çin'li üreticilere ait. Muhtelif "modifikasyonlar" dışında Avrupa ve Amerika ülkelerinde e-sigara veya e-likit üretilmemekte. (Kaynak: http://www.eccauk.org/   adresinde "Press Kit")

E-sigaranın farklı türleri mevcut olsa da genel prensip hemen hepsinde aynı: içinde e-likit bulunduran bir kartuş, o sıvıyı yüksek ısı üreterek buharlaştıran bir atomizer ve atomizeri çalıştıracak bir güç kaynağı. Günümüzde tek kullanımlık, değişebilir kartuşlu, tank kartuşlu, cartomizer'li (kartomizer, yani kartuş atomizer, yani içine e-likit doldurulan tankla atomizerin birleştirilmiş hali) ve clearomizer'li (kıliromizer yani içi görünen kartomizer) e-sigaralar mevcut. Tek kullanımlık, değişebilir kartuşlu ve tank kartuşlu e-sigaraları bir grupta, karto ve kıliro-mizerleri ikinci bir grupta ele alabiliriz. Değişebilir kartuşlu modeller haricinde tüm e-sigaralarda (yani e-likitli e-sigaralarda) buharlaşıp tüttürülecek olan sıvı, "wick" (vik) tabir edilen sentetik bir fitil tarafından emilir. Atomizerin dibinde duran bu sentetik fitil atomizer tarafından cozurdatılır ve sentetik fitil (hesapta) ısıya dayanıklı olduğundan sıvı buharlaşırken yanmadan kalır. Wick'in içinde yeterli sıvı yoksa ya da önceden buharlaşan sıvıdan kalan artık miktarı wick'i karartacak kadar artmışsa yanık plastik tadı verir. E-sigara kullanırken atomizerin aşırı ıslanarak boğulmamasına ya da wick'in kurumasına dikkat etmek gerekir.

Yeni başlayanlar arasında en yaygın kullanılanlar birinci gruptakilerdir. Yeni başlayanlar bir başka e-tiryakiden tüyo almadıkları müddetçe birinci grubun tuzağına düşerler. Tek kullanımlıkları ve değişebilir kartuşluları kullananlar kısa sürede bu merete cüzdan dayanmayacağını görürler, bir de (ben hiç denemedim ama) tatlarının bok gibi olduğu söylenir. Tank sistemli e-sigara ise dolumunun zorluğu (daha doğrusu sinir bozucu oluşu), atomizerin kısa kullanım ömrü ve çok e-likit akıtmasından dolayı e-tiryakiyi başka bir yöntem arayışına iter. Böylece ya sigaraya dönülür, ya "siktir et bunu da bırakayım hepten kurtulayım" denerek sigaranın e'si de kendisi de bırakılır ya da ikinci gruptakilere geçiş yapılır. İkinci gruptakiler likit akıtmazlar, temizlenebildikleri için kullanım ömürleri daha uzundur, daha çok e-likit alabilirler ve diğerlerine kıyasla daha iyi duman ve tat verirler. Gerçi clearomizerler (kıliromizer) genellikle modelleri ne olursa olsun yanık plastik tadı verdikleri için çabuk bırakılırlar ama cartomizerler (kartomizer-özellikle Dual Coil Tank yani DCT) duman ve tat konusunda -bence- en iyi olanıdır. Bu noktada "e-sigara kullanarak sigarayı bırakma" geyiğine göz atalım.

Öncelikle, biz pis tiryakiler, sigaraya bağımlı değiliz. Bağımlılığımız nikotin denen maddeyedir. Nikotin bağımlılığı konusunda da kendimizi kandırmayalım: ne keyiftir, ne de alışkanlık; nikotin bağımlılığı, bir hastalıktır. Eğer okuyucu, bu hastalıktan kurtulmak istiyorsa, e-sigara denen merete elini sürmemeli, boşu boşuna parasını ve zamanını harcamamalı. Önümüzdeki bir ay içinde sigarayı bırakabileceğine inanıyorsa ve gerçekten sigarayı bırakmak istiyorsa, e-sigaraya harcayacağı para ve zamanı, örneğin, bir "sigara günlüğüne" harcayabilir. Sigarayı bırakmak için iyi bir yöntemdir: sürekli yanında taşıyacağı küçük bir not defterine (sigara günlüğüne) kaç tane sigara içtiğini, her sigara yakışında kaydeder, sonra bu günlüğe bakar, içtiği sigara sayısını ve ne zaman daha çok içtiğini, hangi durumlarda daha çok içtiğini somut olarak görmüş olur, bu şekilde de sigara içme davranışının kontrolünü eline almaya ve kademeli olarak içtiği sigara sayısını azaltmaya çalışır ve bu doz azaltımının sonunda da sigarayı tamamen bırakmayı hedefler. Bu hem çok basit hem de kendi başına uygulanabilecek BEDAVA bir yöntem. Tabi bu sadece BİR yöntem. Terapiye gitmek de (yetkin bir terapist olduğundan emin olmak gerek: psikoloji bölümü mezunu ve terapi sertifikası almış), çeşitli plasebo yöntemleri kullanmak da (mora-terapi tabir edilen "çubuk tutturmaca" oyuncağı, muhtelif bitkisel(!) haplar vs vb) e-sigaradan daha tuzlu olsalar bile birer yöntemdir. E-sigarayla sigara bırakılamaz mı? Bırakılmaz mı? Soruya soruyla cevap verenlere sinir oluyor musunuz? Olunmaz mı? Evet e-sigarayla da sigara bırakılır ama en başta yazmıştım ya: biz pis tiryakiler sigaraya değil nikotine bağımlıyız. E-sigaraya başladığınız ilk gün sigarayı bırakabilirsiniz. Ben 20 yıllık sigara tiryakiliğinden bir günde istifa ettim; ama hâlâ nikotin bağımlısıyım. Gerçi e-sigaranın bu konuda bir avantajı var: nikotin düzeyini daha rahat kontrol edebilmek! E-likitler içinde sıfır miligramdan yirmi dört miligrama kadar değişen nikotin değerlerinde satılıyor. Dolayısıyla e-tiryaki, tükettiği e-likitteki nikotin değerini zamanla azaltarak nikotin bağımlılığından kurtulabiliyor. En azından teorik olarak... beni sorarsan, okuyucu, ben nikotini bırakma amaçlı başlamadım bu merete. Hastalığımdan memnun olarak, karbon monoksit ve zifir solumayı, nefesimde ve kıyafetlerimde kül kokusunu istemediğim için e-sigaraya geçtim.

Pekiyi de bu meret sağlıklı mı? E-sigara için "zararsız" denmesinin tek sebebi ZARARININ HENÜZ BİLİNMEMESİDİR. Kırmızıyla da koca koca yazdım, ona göre! Yukarıda da belirttiğim gibi bu meret 2003 yılında icat olunmuş ve küresel dağıtımına 2005 yılında başlanmış, dolayısıyla yeterli tıbbi veri (örneğin yeterince nalları dikmiş ya da dikmek üzere olan eleman) yok. İdeal olanı ne sigara, ne de e-sigara tüketmemek ama amaç nikotin almaksa e-sigara, en azından benim için, daha iyi.

Wickiniz ıslak, atomizeriniz kuru olsun :)

İLK YAYIN

E-tiryakinin rehberi, ilk yayınını veriyor!

Sevgili okuyucu;

Yanılıp şaşırıp kendini bu blogda bulduysan üzülme. Büyük ihtimalle e-sigara hakkında bilgi ya da bir dağıtıcının web adresini ararken buldun burayı. Hemen canını sıkma, e-sigara, e-likit vs vb birşey satmıyor olsam da 20 yıllık bir sigara tiryakiliğinden e-tiryakiliğe geçmiş biriyim. Hem deneyimlerimi paylaşmak, hem de başka e-tiryakilerle tanışmak için bu blogu açtım. E-sigara türleri, e-likitler, piller ve e-sigara aksesuarlarıyla ilgili muhtelif görüşlerimi yazacağım. Olur ya, okuyan çıkar; okuyanlardan da geri bildirim alacağım (umarım).

Şimdilik bu kadar.

Wick'iniz ıslak, atomizeriniz kuru olsun :)